İNTİHAR KONUSUNDA
NELERİ BİLMELİYİM?
1
İntihar düşüncesi olup olmadığını sormak kişinin aklına intihar fikirlerini getirir
Doğrusu: İntiharla ilgili sorular sormak, konuşulması zor olan bir konunun konuşulabilir olması için ortam yaratır ve kişinin intihar etmesinin değil yardım almasının önünü açar.
2
İntihardan bahseden kişiler intihar girişiminde bulunmazlar
Doğrusu: Kendi hayatlarına son verenlerin dörtte üçüne yakını intihar etmeden önce niyetlerinden bahsetmişlerdir. İntihar edeceğini dile getiren kişinin ‘dikkat çekmeye çalıştığı’ toplumda sık rastladığımız bir düşüncedir. Bu düşünceye ‘gerçekten kendini öldürmeyi düşünen kişilerin intihar düşüncelerinden bahsetmeyeceği’ fikri sıklıkla eşlik etmektedir. Ancak yapılan araştırmalar bu düşüncelerin doğru olmadığını göstermektedir. Kendi hayatlarına son verenlerin dörtte üçüne yakını intihar etmeden önce niyetlerinden bahsetmişlerdir.
3
İntihar etmeyi düşünen kişileri hiçbir şey durduramaz
Doğrusu: İntihardan bahsetmek ya da intihar girişiminde bulunmak bir çeşit yardım çığlığı olarak görülmelidir. İntihar düşüncesi olan kişiler yaşama ve ölme düşünceleri arasında gidip gelirler. Yaşamayı arzu ederler ancak içinde bulundukları zorlukla devam edemeyeceklerini düşünürler. Yani aslında kurtulmak istedikleri yaşadıkları zorluktur. Dolayısıyla bu zor süreçte destek verilmesi ya da alternatif bir yol sunulması tam da ihtiyaçları olan şeydir. İntihar girişimi sonrası yapılan görüşmelerde çoğu kişi o an yaşadığı zorlukla baş etmenin bir başka yolunu bulabilseydi asla intihar etmeyeceğini dile getirmiştir.
4
İntihar edenlerin çoğu hiçbir uyarı vermeden intihar eder
Doğrusu: İntihar etmeyi düşünen kişinin bunu hiç belli etmediğine dair yaygın bir inanç vardır. Ancak bunun aksine intihar düşünceleri olan kişilerin çoğunda uyarı niteliğinde bazı davranış değişiklikleri gözlemleyebilirsiniz.
• Uyarı işareti olabilecek durumlar şunlardır:
• Ölüm düşüncesi/isteği
• İntihar düşüncesini dile getirme
• Depresif ruh hali
• Alkol/uyuşturucu madde kullanımı
• Keyif alınan aktivitelere karşı ilgi kaybı
• Dikkat dağınıklığı
• Aileden ve sosyal çevreden uzaklaşma
• İçe kapanma
• Uyku problemleri
• Sözel ipuçları ("keşke ölsem", "ben olmasam herkes daha iyi olur", "insanlara yük oluyorum", "başka yolu yok" vb. söylemler)
• Notlar yazma ve değerli eşyalarını beklenmedik şekilde başkalarına verme
5
Öldürücü olmayan yöntemlerle intihar etmeyi deneyenler, kendilerini gerçekten öldürmek niyetinde değillerdir
Doğrusu: Kullanılan yöntemin ne olduğu fark etmeksizin her intihar girişimi dikkate alınmalıdır. Yöntem tercihi pek çok faktöre göre değişebilir (yönteme ulaşılabilirlik, insan biyolojisi hakkında bilgi sahibi olma vb.). İntihar girişimleri sıklıkla kısa sürede hayata geçirilen eylemlerdir ve kişiler özel bir yöntem seçmeksizin girişimde bulunabilirler. İntihar girişiminde bulunmak zordur ve kişiler çok zorlandıkları anlarda bu yolu seçmektedirler. İntihar girişimi yönteminin ne olduğundan bağımsız olarak kişinin zorlanması dikkate alınmalıdır.
6
Dini inancı olan kişi intihar etmez
Doğrusu: İnanç sistemleri genel olarak koruyucu faktörler olsa da bu dini inancı olan bir kişinin intihar etmeyeceği anlamına gelmez. İntihar karmaşık bir davranıştır ve tek bir değişkene bağlı değildir. Kişi ne kadar inançlı olursa olsun yaşadığı sıkışmışlık ve çaresizlik hissiyle davranışlarını düzenlemekte zorlanabilir ve intihar edebilir.
7
İntihar eden kişilerin mutlaka psikolojik bir rahatsızlığı (depresyon, şizofreni, kişilik bozukluğu vb.) vardır
Doğrusu: Ruhsal zorlanmanın bulunması intihar riskini artırıcı bir faktör olmakla birlikte herhangi bir ruh sağlığı sorunu olmayan kişiler de intihar edebilir.
8
İntihar genetik geçişlidir
Doğrusu: Ailede bir kişinin intihar etmesi diğerlerinin intihar edeceği anlamı taşımaz. İntiharın ortaya çıkmasında çok sayıda faktör etkilidir. Dolayısıyla intihar anne-babadan çocuğa geçen kalıtsal bir hastalık değildir.
9
Sadece ruh sağlığı uzmanları intihar düşüncesi olan kişilere yardım edebilirler
Doğrusu: İntihar düşüncesi olan birine yardım etmek için ruh sağlığı uzmanı olmaya gerek yoktur. Her kişi kendi konumu, bilgi ve becerisi doğrultusunda yardımda bulunabilir. Bilmediği kısımlarda ise mutlaka bilen birine yönlendirmelidir.
• Sosyal desteğin iyi olması intihara karşı önemli bir koruyucu faktördür.
• Bununla beraber kişiler zor bir durumda olduklarında sıklıkla etraflarında aileleri, arkadaşları, öğretmenleri gibi yakın çevrelerindeki kişiler olur.
• Zorlayıcı duygu ve düşünceleri dile getirebilmek, anlaşılmak ve kabul görmek çoğu zaman intihar düşünceleriyle baş etmeye yardımcı olur.
• Siz de nasıl yardımcı olabileceğinizi öğrenmek isterseniz tıklayınız.
10
Kişinin bir kere intihar düşüncesi olursa her zaman intihar riski devam eder
Doğrusu: Herhangi bir zaman diliminde intihar düşüncesi olan kişiler hayatlarının geri kalanını intihar düşünceleri tekrarlamadan geçirebilirler.İntihar düşüncelerinin ortaya çıkışı genellikle kısa sürelidir ve belirli bir duruma özeldir.
11
İntihar düşüncesi olan herkes intihar eder
Doğrusu: Zihninize intihar düşünceleri gelmesi intihar edeceğiniz anlamına gelmez. Eğer bu düşünceleri fark ederseniz herhangi bir konuda zorluk yaşayıp yaşamadığınızı kontrol edin ve eğer zorlandığınız bir durum saptarsanız bu durumla ilgili yardım isteyin. Unutmayın ki; bir şeyi düşünmek ile yapmak aynı şey değildir.
12
İntiharın nedenleri her zaman saptanabilir
Doğrusu: İntihar davranışının ortaya çıkmasında biyolojik, sosyolojik, çevresel ve psikolojik birçok faktör etkilidir. Dolayısıyla tek bir nedene ya da tek bir duruma bağlanamaz.
13
Sadece bazı özellikleri olan insanlar intihar ederler
Doğrusu: Cinsiyet, sosyo-ekonomik durum, öğrenim düzeyi, etnik köken vb. fark etmeksizin her insanın zorlayıcı bir durumda intihara başvurma ihtimali vardır.
14
Sadece mutsuz görünen kişiler intihar eder, mutlu görünen kişiler intihar etmez
Doğrusu: İntihar karmaşık bir davranıştır ve sadece nasıl hissettiğimize bağlı olarak görülmez. Bununla beraber dışarıdan görünenler ve sahip olduğumuz imkanlar iç dünyamızda ne olduğunu yansıtmayabilir.